Phát triển vùng và địa phương

Môn học được chia thành năm phần. Trong phần I, học viên sẽ làm quen với các khái niệm cơ bản và khung phân tích của Kinh tế học vi mô về năng lực cạnh tranh. Phần này bắt đầu bằng định nghĩa năng lực cạnh tranh và thảo luận các yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh. Sau đó, các khái niệm này sẽ được minh họa thông qua tình huống nghiên cứu đầu tiên của môn học, trong đó học viên sẽ tìm hiểu cách thức phân tích một tình huống nghiên cứu Kinh tế học vi mô về năng lực cạnh tranh điển hình.

Trong phần II, học viên sẽ làm quen với một công cụ phân tích quan trọng – được gọi là "mô hình kim cương," và một khái niệm then chốt – cụm ngành công nghiệp (industrial cluster). Mô hình kim cương là một phương pháp hữu ích để phân tích các thuộc tính lợi thế cạnh tranh của một cụm ngành. Các thuộc tính này bao gồm các điều kiện đầu vào, nhu cầu, các ngành liên quan và hỗ trợ, chiến lược, cơ cấu và sự cạnh tranh của doanh nghiệp.

Phần III trình bày một loạt các nghiên cứu tình huống về chiến lược kinh tế của các quốc gia ứng với các trình độ phát triển khác nhau (tiên tiến, đang phát triển, và chuyển đổi). Lợi thế cạnh tranh nằm trong chuỗi giá trị, và chiến lược là một phương tiện phối hợp để đề ra ưu tiên, xác định cấu hình và liên kết các hoạt động trong chuỗi giá trị với nhau. Cho đến cuối phần này, học viên sẽ nhận thức được rằng, để thúc đẩy năng lực cạnh tranh và phát triển kinh tế, nhiều hoạt động phải được thực hiện đồng thời trên nhiều mặt trận, từ việc nâng cao mức độ tinh xảo của doanh nghiệp cho đến sự phát triển cụm ngành cho đến cải thiện chất lượng môi trường kinh doanh. Tuy nhiên, do nguồn lực có hạn, không thể đạt được tiến bộ đồng thời trên mọi mặt trận, và do đó phải đưa ra các quyết định có tính chiến lược để khai thác những lợi thế cạnh tranh mạnh nhất, đồng thời khắc phục những mối liên kết yếu nhất cản trở năng suất.

Phần IV sẽ cung cấp một thảo luận chuyên sâu về năng lực cạnh của địa phương, với các tình huống của Việt Nam và Trung Quốc. Trong bối cảnh phân cấp và tự chủ địa phương ở Việt Nam, những sáng kiến nâng cao năng lực cạnh tranh địa phương đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc tạo ra động lực cải cách mới, đồng thời trực tiếp góp phần điều chỉnh chương trình nghị sự trong chiến lược và chính sách phát triển của trung ương.

Cuối cùng, trong phần V, các học viên sẽ thực hiện một chuyến đi thực địa và sau đó làm dự án nhóm. Đây là một cơ hội để học viên áp dụng khung phân tích năng lực cạnh tranh vào việc đánh giá năng lực cạnh tranh của một địa phương hay cụm ngành cụ thể. Trong khi thực hiện dự án, các nhóm phải báo cáo định kỳ cho nhóm giảng viên về đề tài, nội dung và tiến độ dự án.