Các phương pháp nghiên cứu chính sách công

Phần I: Giới thiệu và cơ sở lý thuyết của phân tích chính sách

Bài giảng 1. Giới thiệu khái quát về phân tích chính sách

a. Phân tích chính sách là gì?

b. Quy trình phân tích chính sách

c. Phân biệt phân tích chính sách và nghiên cứu chính sách

d. Thảo luận và giải thích thêm về "Hướng dẫn luận văn"

Bài đọc:

*Dunn, Chương 1: Quy trình phân tích chính sách

*Weimer và Vining, Chương 2: Phân tích chính sách là gì?

* FETP, "Hướng dẫn luận văn"

Bài giảng 2. Xác định vấn đề chính sách công

a. Nhận dạng vấn đề chính sách công

b. Định hình vấn đề chính sách công

c. Phát biểu vấn đề chính sách công

d. Thiết kế chiến lược để giải quyết vấn đề chính sách công

Bài đọc:

*Dunn, Chương 3: Định hình các vấn đề chính sách

Bardach, Phần 1: "Bát chính đạo"

Bài giảng 3. Giới thiệu về các cách tiếp cận trong phân tích chính sách

a. Cách tiếp cận định tính

b. Cách tiếp cận định lượng

c. Cách tiếp cận hỗn hợp

Bài đọc:

*Creswell, Chương 1: Khung thiết kế nghiên cứu

*Creswell, Chương 9: Các phương pháp định lượng

*Creswell, Chương 10: Các quá trình nghiên cứu định tính

*Creswell, Chương 11: Các quá trình nghiên cứu hỗn hợp

Berg, Chương 2: Thiết kế nghiên cứu định tính

Bài giảng 4. Phương pháp định tính trong nghiên cứu chính sách

a. Xác định "tình huống chính sách"

b. Định nghĩa vấn đề chính sách

c. Phát biểu câu hỏi chính sách

d. Phương pháp nghiên cứu và khung phân tích

e. Xây dựng và kiểm định các giả thuyế

f. tKết luận [và kiến nghị chính sách]

Bài giảng 5. Sử dụng mô hình trong phân tích chính sách

a. Các loại mô hình

b. Xác định mô hình "thích hợp" cho một bài phân tích chính sách

c. Những ưu điểm và nhược điểm của mô hình

Bài đọc:

*Stokey và Zeckhauser, Chương 2: Mô hình: Thảo luận chung

Stokey và Zeckhauser, Chương 3: Mô hình được lựa chọn

*Creswell, Chương 7: Sử dụng lý thuyết

Bài giảng 6. Thu thập thông tin và tiến hành phân tích/nghiên cứu chính sách

a. Thu thập thông tin

* Nguồn thông tin/dữ liệu thứ cấp

* Nguồn thông tin/dữ liệu sơ cấp

b. Phân tích chính sách

* Xây dựng các lựa chọn chính sách

* Đánh giá các lựa chọn chính sách

* Đưa ra khuyến nghị chính sách

c. Nghiên cứu chính sách

* Xây dựng các giả thuyết định tính

* Kiểm định các giả thuyết định tính

* Đưa ra kết luận nghiên cứu

Bài đọc:

*Weimer và Vining, Chương 13: Thu thập thông tin cho phân tích chính sách

*Kraft và Furlong, Chương 5: Các vấn đề công cộng và lựa chọn chính sách

*Kraft và Furlong, Chương 6: Đánh giá các lựa chọn chính sách

Bài giảng 7. Viết bài phân tích chính sách và một số vấn đề đạo đức

a. Viết bài phân tích chính sách

* Tổ chức bài phân tích chính sách

* Lựa chọn phong cách viết

* Viết bản nháp đầu tiênViết phần tóm tắt

* Viết bản cuối cùng

* Hiệu đính, sửa chữa và định dạng

b. Một số vấn đề đạo đức trong phân tích chính sách

* Sự trung thực trong phân tích

* Nguyên tắc tôn trọng con người, vì lợi ích công và vì công lý

* Xung đột lợi ích và giá trị: Tiếng nói, từ bỏ, và trung thành

Bài đọc:

*Harvard Kennedy School, Hướng dẫn viết bài phân tích chính sách

*Dunn, Chương 9: Truyền đạt bài phân tích chính sách

*Weimer và Vining, Chương 3: Về đạo đức nghề nghiệp

Hoyle, Harris, và Judd, Chương 3: Những nguyên lý đạo đức

Bài giảng 8. Một số vấn đề phương pháp và đề tài phân tích chính sách kinh tế vĩ mô và phát triển

a. Các nhà kinh tế học nghĩ về phương pháp như thế nào

b. Phân tích/nghiên cứu chính sách kinh tế vĩ mô

c. Phân tích/nghiên cứu chính sách phát triển

Bài đọc:

*Nola Reinhardt (2008) "Câu đố về tỷ lệ tiết kiệm thấp ở Châu Mỹ La-tinh," Development Policy Review, 26:6, 727-744.

Deborah Fahy Bryceson, Annabel Bradbury và Trevor Bradbury (2008) "Những con đường giảm nghèo? Tìm hiểu tác động của đường nông thôn đối với di cư ở Châu Phi và Châu Á," Development Policy Review, 2008, 26:4, 459-482.

Kevin D Hoover (2004) Phương pháp thực nghiệm trong kinh tế học vĩ mô, Cambridge University Press, Chương 5 "Chủ nghĩa thực dụng, chủ nghĩa thực tế và thực hành kinh tế học vĩ mô."

Nanak Kakwani, Fabio Soares và Hyun H. Son (2006) "Trợ cấp bằng tiền mặt cho trẻ em trong tuổi đi học ở các nước Châu Phi: Mô phỏng về các tác động đối với tình trạng nghèo và đến trường của học sinh," Development Policy Review, 24:5, 553-569.

Bài giảng 9. Một số vấn đề phương pháp và đề tài phân tích chính sách từ góc độ kinh tế học vi mô và phát triển địa phương

a. Chuẩn mực của thị trường cạnh tranh hoàn hảo

b. Cơ sở cho sự can thiệp của nhà nước

c. Hạn chế của sự can thiệp của nhà nước

d. Thất bại của nhà nước so với thất bại của thị trường

e. Sửa chữa thất bại của nhà nước và của thị trường

Bài đọc:

*Weimer và Vining, Chương 4: Hiệu quả và mô hình cạnh tranh lý tưởng

*Weimer và Vining, Chương 8: Hạn chế của sự can thiệp của nhà nước: Thất bại của chính phủ

*Weimer và Vining, Chương 10: Sửa chữa thất bại thị trường và thất bại nhà nước

Bài giảng 10. Một số vấn đề phương pháp và đề tài phân tích chính sách từ góc độ pháp luật và quản trị công

a. Vai trò của pháp luật đối với phát triển kinh tế

b. Vai trò của pháp luật trong chính sách công

c. Những thách thức trong việc xây dựng trách nhiệm giải trình

d. Sự tham gia và giám sát của xã hội trong nền quản trị quốc gia

Bài đọc:

*Ngân hàng Thế giới - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam 2035, tr. 92-121

Bài giảng 11. Một số vấn đề phương pháp và đề tài phân tích chính sách từ góc độ tài chính và thẩm định dự án

a. Tài chính công ty

b. Tài chính phát triển

c. Phân tích lợi ích – chi phí của đầu tư công

Bài đọc:

*The World Bank, Phân tích kinh tế các hoạt động đầu tư, Chương 1.

*John Campbell, Andrew Lo, và Craig MacKinlay, Kinh tế lượng cho thị trường tài chính, Chương 1.

Bài giảng 12. Một số vấn đề phương pháp và đề tài phân tích chính sách thương mại quốc tế

a. Đánh giá tác động chính sách lên thương mại quốc tế

b. Đánh giá tác động chính sách lên thu hút đầu tư quốc tế

c. Đánh giá tác động của thương mại quốc tế và đầu tư quốc tế lên nền kinh tế

d. Nâng cao năng lực canh tranh xuất khẩu

Bài đọc:

*Bachetta, M. , và các tác giả, "A Practical Guide to Trade Policy Analysis", by UN and WTO, downloaded from http://vi.unctad.org/tpa

*Doan T. T. H. and Lin Y. (2106) "Provincial Governance and Foreign Direct Investment in Vietnam: An empirical study at sub nation level", International Journal of Humanities and Applied Social Science, Vol.1, No.2, May, 2016

*Javorcik, B. S. (2004), Does Foreign Direct Investment Increase the Productivity of Domestic Firms? In Search of Spillovers through Backward Linkages. American Economic Review 94 (3), pp. 605–627.

*Kosova, R. (2010). Do foreign firm crowd out domestic firm: Evidence from the Czech Republic. The Review of Economics and Statistics, pp. 861–881

*Đinh Công Khải và Nguyễn Thị Tuyết Nhung "Nâng cao vị thế ngành dệt may trong chuỗi dệt may toàn cầu" (Nghiên cứu tình huống FETP - CV11-52-54.0).

*Vũ Thành Tự Anh và các tác giả (2013) "Đánh giá năng lực cạnh tranh của cụm ngành dệt may trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và một số địa phương lân cận", 2013 (Nghiên cứu của IPP, FETP và CIEM)

Bài giảng 13. Phương pháp khảo sát: Lập kế hoạch và chọn mẫu nghiên cứu

a. Lập kế hoạch nghiên cứu

* Các loại hình nghiên cứu

* Giới thiệu tổng quan về cách thức thực hiện nghiên cứu

* Xây dựng kế hoạch thực hiện 1 dự án nghiên cứu

b. Giới thiệu lý thuyết về mẫu nghiên cứu & chọn mẫu nghiên cứu trong thực tiễn (1)

* Tại sao phải chọn mẫu - Lý thuyết & thực tiễn

* Điều tra mẫu & điều tra toàn diện/tổng điều tra (samples & censuses)

* Tổng thể & khung chọn mẫu (population & sampling frame)

* Chọn mẫu đại diện (representative sample)

* Chọn mẫu ngẫu nhiên (random sampling) hay chọn mẫu theo xác suất (probability sampling)

* Chọn mẫu ngẫu nhiên phân tầng (stratified random sampling)

* Chọn mẫu quota (quota sampling)Chọn mẫu theo số điện thoại (telephone sampling)

* Chọn mẫu theo giới thiệu (snowball sampling)

* Chọn mẫu theo cụm qua nhiều giai đoạn (multi-stage cluster sampling)

Bài giảng 14. Phương pháp khảo sát: Chọn mẫu nghiên cứu (tiếp)

a. Giới thiệu lý thuyết về mẫu nghiên cứu & chọn mẫu nghiên cứu trong thực tiễn (2)

* Lý thuyết về Mức tin cậy (confidence level), Khoảng tin cậy (confidence interval) và Sai số chọn mẫu (sampling error)

* Xác định cỡ mẫu (sample size) cần thiết cho 1 nghiên cứu

* Các phương pháp phân bổ số lượng mẫu cho các địa bàn khảo sát

* Chọn mẫu và lý thuyết thống kê

b. Thiết kế bảng câu hỏi khảo sát (Questionnaire design)

* Nguyên tắc thiết kế Bảng câu hỏi

* Những câu hỏi cần đặt ra trước khi thiết kế câu hỏi

* Các dạng câu hỏi

* Trình bày Bảng câu hỏi

* Thử nghiệm & đánh giá các câu hỏi khảo sát

Bài giảng 15. Phương pháp khảo sát: Tiến hành khảo sát thu thập dữ liệu từ thực địa

* Các phương pháp thu thập dữ liệu và lựa chọn phương pháp

* Chọn địa điểm phỏng vấn

* Tìm kiếm/tuyển dụng Phỏng vấn viên (PVV)

* Huấn luyện PVV

* Tìm kiếm đối tượng khảo sát tại nhà

* Xác định đúng đáp viên

* Giới thiệu về cuộc khảo sát (và phỏng vấn viên)

* Kỹ thuật phỏng vấnHoàn tất cuộc phỏng vấn

* Rà soát lại bài phỏng vấn (trước khi nói lời cảm ơn và chia tay với đáp viên)

* Một số thủ tục giấy tờ đối với phỏng vấn viên

Bài giảng 16. Phương pháp khảo sát: Phân tích kết quả khảo sát bằng phần mềm SPSS

* Xử lý sơ bộ

* Mã hóa thông tin trước khi nhập máy tính

* Xử lý thủ côngXử lý bằng máy tính

* Áp dụng trọng số (weight) cho kết quả khảo sát

* Các đại lượng thống kê thường dùng trong phân tích

* Sử dụng chỉ số (index) để so sánh

* Diễn giải kết quả (interpretation of results)