25 năm hợp tác Fulbright và Harvard: Hành trình trưởng thành từ vai người khổng lồ

Hai mươi lăm năm trước, Trường Fulbright với khởi nguồn là Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright bắt đầu bằng cách "đứng trên vai người khổng lồ" Harvard. Sau hai thập kỷ, Fulbright đã ghi tên mình vào bản đồ những trường chính sách công hàng đầu của khu vực, là trường đầu tiên và duy nhất ở Đông Nam Á đạt chuẩn kiểm định của tổ chức NASPAA.

Lễ kỷ niệm 25 năm ngày ra đời của Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright (FETP), tiền thân của Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright (FSPPM) diễn ra ngày 14/1 đón nhiều vị khách đặc biệt, trong đó có những vị khách đến từ nước Mỹ. GS. Douglas W. Elmendorf và đoàn học giả từ Trường Quản lý Nhà nước Harvard Kennedy (Đại học Harvard) đã tới thăm Trường Fulbright nhân dịp này, kỷ niệm 25 năm hợp tác giữa Fulbright và Harvard.

Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright trước đây và Đại học Fulbright Việt Nam hiện nay là ngôi trường chiếm vị trí đặc biệt trong mối quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Harvard – cụ thể là Trường Quản lý Nhà nước Harvard Kennedy (HKS) – là một phần, đối tác sáng lập dự án giáo dục FETP. Với vai trò như "cơ quan chủ quản" dự án, trong suốt 20 năm (từ 1995 đến 2016), FETP được HKS thực hiện trực tiếp với Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, đã góp phần đào tạo một thế hệ lãnh đạo mới ở Việt Nam.

Đó là hơn 1400 cựu học viên trong Chính phủ, các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân, các tổ chức học thuật – trên khắp cả nước. Họ đã và đang đóng vai trò tiên phong, đóng góp vào những thay đổi tích cực của đất nước trong hơn ¼ thế kỉ qua và trong tương lai. Lễ kỷ niệm đón 200 cựu học viên đại diện cho đầy đủ 24 khóa đào tạo kể từ thời kỳ FETP cho đến FSPPM ngày nay.

Bên cạnh đó, Fulbright còn xây dựng được sự kết nối sâu sắc và ảnh hưởng quan trọng đến quá trình hoạch định chính sách quốc gia của Việt Nam thông qua các nghiên cứu dựa trên bằng chứng và các khuyến nghị chính sách mang tính phản biện đối với những vấn đề hóc búa mà đất nước đang phải đối mặt, từ phát triển bền vững của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tới các cải cách thể chế. Là một dự án có niên hạn độc đáo kéo dài vắt qua thế kỷ, đến năm 2017, FETP kết thúc để bắt đầu khởi đầu mới: trở thành nền tảng cho sự hình thành Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, đơn vị học thuật đầu tiên của Đại học Fulbright Việt Nam.

Những di sản quý báu do Trường Quản lý Nhà nước Harvard Kennedy để lại đã giúp Trường Fulbright có nền tảng vững chắc để tiếp tục phát triển. Tháng 7/2019, Trường Fulbright đã trở thành trường Chính sách công đầu tiên của Đông Nam Á hoàn thành kiểm định của NASPAA (tổ chức kiểm định quốc tế cho các chương trình đào tạo sau đại học trong lĩnh vực chính sách công, hành chính công và quản lý công), sớm trước thời hạn một năm. Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright nhấn mạnh, thành tích này có được nhờ Fulbright đã may mắn được đứng trên vai của "người khổng lồ" Harvard trong hơn 2 thập kỷ.

Tầm nhìn, sự quả cảm và ý chí kiên định

Trong lễ kỷ niệm, Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh nhắc tới tên tuổi của các bậc tiền bối đã khuất, những người với tâm huyết, trí tuệ, tầm nhìn xa đã gieo những hạt mầm đầu tiên cho sự ra đời của FETP. Đó là nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải, Thượng Nghị sỹ John McCain, Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch, Tiến sỹ Lưu Bích Hồ.

Và, một người đặc biệt dành nhiều tâm huyết nhất và có vai trò quan trọng nhất cho sự ra đời của FETP, đó là ông Thomas Vallely, Giám đốc Chương trình Việt Nam tại Đại học Harvard, Chủ tịch Hội đồng Tín thác Đại học Fulbright Việt Nam. Ông vừa đón sinh nhật lần thứ 70 tại Hà Nội. Ông Thomas Vallely đã dành hơn ¼ thế kỷ nỗ lực dẫn dắt FETP và sáng lập nên Đại học Fulbright ngày nay. Ông đã theo đuổi dự án giáo dục tâm huyết của cuộc đời với tầm nhìn xa, sự quả cảm và ý chí kiên định vượt qua mọi khó khăn, thậm chí là rào cản tưởng như không thể vượt qua.

"Nhìn lại hành trình một phần tư thế kỷ của FETP/FSPPM, chúng ta có thể tự hào nói rằng: với cam kết mạnh mẽ, tầm nhìn sáng suốt, nỗ lực không mệt mỏi, và sự hợp tác quý báu của các đối tác, các thế hệ lãnh đạo, giảng viên, nhân viên và học viên của FETP/FSPPM đã biến điều không thể thành có thể, biến những nghi kỵ và xung đột của quá khứ thành niềm tin và hợp tác của tương lai" – Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh nhấn mạnh.

Hiệu trưởng Trường Quản lý Nhà nước Harvard Kennedy, GS. Elmendorf nhấn mạnh sự hợp tác thành công của Harvard với Fulbright thông qua Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright (FETP) kéo dài hơn hai thập kỷ. Đặc biệt, dự án đã không đóng lại theo hướng kết thúc mà phát triển thành một trường giảng dạy chính sách công đầu tiên ở Việt Nam vận hành theo những nguyên tắc của tự do học thuật, trách nhiệm giải trình và các tiêu chuẩn học thuật quốc tế nghiêm ngặt nhất.

"Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright có những sinh viên đầu tiên trước khi Hoa Kỳ mở lại phái đoàn ngoại giao trên đất Việt Nam, một ví dụ tuyệt vời về sức mạnh của trao đổi học thuật giúp gắn kết hai quốc gia. Chúng ta đang kỷ niệm 25 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Trong hai thập kỷ rưỡi qua, hai nước đã tạo ra các mối quan hệ tích cực và hữu ích, qua đó người dân hai nước được hưởng lợi rất nhiều từ các mối quan hệ tích cực này".

Giáo sư Elmendorf đánh giá cao sự tâm huyết, nỗ lực cống hiến của các cá nhân ở Việt Nam và Hoa Kỳ để xây dựng nên Đại học Fulbright và phát triển mạnh mẽ, xuất phát từ cam kết phụng sự thế hệ trẻ Việt Nam thông qua giáo dục, qua đó xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn cho người dân Việt Nam.

"Các đồng nghiệp của tôi và tôi mong muốn được tiếp tục mối quan hệ hợp tác giữa Đại học Harvard và Đại học Fulbright Việt Nam. Harvard muốn đóng góp cho sự phát triển và lớn mạnh của Đại học Fulbright Việt Nam thông qua chia sẻ lợi ích và mục tiêu học thuật, cũng như học hỏi cùng nhau. Một số giảng viên của Fulbright là nghiên cứu sinh tại Trung tâm Đổi mới và Quản trị Dân chủ của Trường Kennedy, và người dẫn dắt xây dựng, điều hành Trung tâm Khởi nghiệp và Đổi mới của Đại học Fulbright là sinh viên của HKS. Những cá nhân này đang xây dựng các mô liên kết Fulbright với Harvard... Chúng tôi mong muốn có nhiều hợp tác hơn nữa như vậy".

Ông cũng bày tỏ: "Nếu Thượng nghị sĩ J. William Fulbright (Đại học Fulbright được vinh dự mang tên ông) còn sống, ngày hôm nay, ông hẳn sẽ vui mừng chứng kiến những thành tựu Trường Fulbright đã đạt được, những công việc hai trường Harvard và Fulbright đã làm cùng nhau, để phục vụ lợi ích công cộng, mở rộng giáo dục, cải thiện quản trị và tăng cường quản trị giữa các quốc gia".

Chủ tịch Đại học Fulbright - bà Đàm Bích Thuỷ nhấn mạnh, hai mươi lăm năm trước, trường Harvard Kennedy đến Việt Nam để giúp đào tạo tri thức và kỹ năng hiện đại cho các thế hệ lãnh đạo và quản lý của một đất nước mới bước ra khỏi hệ thống kế hoạch hóa tập trung. Giờ đây và trong 25 năm tới, Đại học Fulbright cũng thực thi cam kết tương tự, đó là góp phần kiến tạo những thế hệ người Việt mới, những con người không chỉ có khả năng thích ứng mà còn có thể tạo ra những thay đổi tích cực trong một thế giới đầy biến động.

"Và cũng giống như những gì đã làm nên thành công của trường Fulbright ngay từ những ngày đầu tiên hai mươi lăm năm trước, Đại học Fulbright đã và sẽ luôn giữ sự kết nối sâu sắc với những vấn đề quan trọng của thực tiễn cuộc sống. Tôi tin rằng Fulbright có thể phụng sự xã hội một cách tốt nhất bằng cách tham gia tích cực vào những thảo luận cởi mở và tìm kiếm những giải pháp đột phá cho những thách thức lớn mà Việt Nam nói riêng, khu vực và thế giới nói chung phải đối mặt, từ vấn đề biến đổi khí hậu, bảo tồn và phát triển cho tới cải cách thể chế vì một xã hội công bằng hơn, thịnh vượng hơn" – bà Đàm Bích Thuỷ nhấn mạnh.