Lan tỏa tri thức từ Sáng kiến Học liệu mở Fulbright
July 07, 2020

Lan tỏa tri thức từ Sáng kiến Học liệu mở Fulbright

July 07, 2020

Một trong những giá trị tiên phong của trường Fulbright đó là xây dựng Học liệu mở. Học liệu mở là một nguồn tư liệu bao gồm các tài liệu giảng dạy và nghiên cứu được đưa công khai lên mạng để người dạy và học tiếp cận, tương tác tri thức trực tiếp, rộng rãi. Trong những năm đầu thập niên 2000, Fulbright đã phát triển một Học liệu mở không chỉ giúp người dạy và học ở Fulbright tiếp cận tri thức thuận lợi mà còn tạo ra sự lan tỏa tri thức rộng rãi trong xã hội Việt Nam.  

Đầu những năm 2000, Internet ở Việt Nam còn hiếm, việc truy cập mạng thông thường phải thông qua đường truyền điện thoại bằng cách quay số của nhà cung cấp dịch vụ rất chậm chạp. Trong nhiều ngõ hẻm ở những thành phố lớn, có những tiệm Internet mà ở đó người ta cung cấp dịch vụ truy cập mạng trả phí theo giờ như một cách thức khắc phục tình trạng truy cập chậm chạp và đắt đỏ nếu kết nối từ điện thoại riêng. Đối với đa số người Việt Nam, mạng Internet lúc bấy giờ mới phổ biến ở đọc tin tức, chơi game, và việc kết nối, liên lạc qua hệ thống thư điện tử chỉ chớm manh nha. Nhưng ngay lúc này, những người dẫn dắt dự án đào tạo Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright ở Thành phố Hồ Chí Minh (FETP – Tiền thân của Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright ngày nay) đã nhìn thấy cơ hội lớn ứng dụng Internet trong việc xây dựng nền tảng hạ tầng kỹ thuật hỗ trợ giảng dạy và học tập.

Cuối năm 2002, FETP cử một cán bộ là ông Trương Sĩ Ánh, một chuyên gia nghiên cứu kỳ cựu của Viện Kinh tế TP.HCM, có nhiều kinh nghiệm trong các dự án liên kết quốc tế, từng học Cao học tại Viện Công nghệ châu Á (Thái Lan), sang Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) của Mỹ, trường đại học công nghệ kỹ thuật danh giá số 1 thế giới để học hỏi kinh nghiệm xây dựng Sáng kiến Học liệu mở của MIT.

Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, Giảng viên cao cấp của trường cho biết, thời kỳ đó, FETP giảng dạy những kiến thức kinh tế thị trường hiện đại còn hết sức mới mẻ ở Việt Nam. Học viên của FETP trải dài khắp đất nước, trong đó nhóm đối tượng là các cán bộ ở Trung ương, các thành phố lớn có lợi thế hơn so với các học viên đến từ địa phương về khả năng tiếp cận thông tin. Do đó, việc có một nguồn học liệu mở như của MIT giúp Fulbright liên tục cập nhật kiến thức không những cho cựu học viên của trường, mà cho tất cả những những người có nhu cầu trang bị và cập nhật kiến thức về kinh tế thị trường.

Lan tỏa tri thức

Sau khi tham khảo kinh nghiệm của MIT, ông Trương Sĩ Ánh bắt tay dày công tự xây dựng phần mềm và thiết kế Học liệu mở Fulbright. Phần mềm này có những tính năng, ứng dụng tương tự như WhiteBoard (Bảng Trắng), một phần mềm cho phép các giáo viên tạo các bài giảng có tính tương tác cao với học sinh với nhiều giáo án mẫu đạt tiêu chuẩn nhất từ các tổ chức nổi tiếng thế giới. Như những ưu điểm của WhiteBoard, ông Ánh cố gắng tạo ra một không gian rộng rãi trong Học liệu mở của Fulbright, ở đó cho phép giảng viên tích hợp nhiều tài nguyên giảng dạy phong phú, đồng thời kích thích người học tương tác và theo dõi các bài giảng, bài đọc, bài tập, bài nghiên cứu tình huống được cập nhật hàng ngày. Ông Sĩ Ánh gắn bó tâm huyết với dự án Học liệu mở của FETP trong nhiều năm sau đó và trở thành Phó giám đốc Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright.

Năm 2003, Học liệu mở Fulbright chính thức khai trương và đưa vào sử dụng trong giảng dạy và học tập. Tất cả nội dung đều trực tuyến, từ đề cương môn học, bài giảng, danh mục tài liệu đọc, bài nghiên cứu tình huống và bài tập sử dụng trong các môn học. Học liệu mở đã trở thành công cụ quan trọng trong giảng dạy đào tạo của FETP. Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh nhớ lại, thời kỳ cao điểm giữa thập niên 2000, mỗi năm có khoảng một triệu lượt tải (download) các tài liệu từ nguồn học liệu mở của trường, trung bình mỗi tháng có khoảng từ 80 đến 90 nghìn lượt tải, có tháng cao điểm, số lượt tải lên đến 120 nghìn.

"Học liệu mở Fulbright đã trở thành một công cụ giao tiếp quan trọng để phổ biến tri thức, học thuật giữa nhà trường với xã hội, đặc biệt đối với những người khó có điều kiện tiếp cận với các nguồn học liệu khác trong bối cảnh kiến thức kinh tế thị trường còn khan hiếm" – Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh cho biết.

Một giá trị lớn của nguồn học liệu mở này đó là không gian khai thác được mở tối đa. Không chỉ phục vụ cho cộng đồng học viên Fulbright, các giảng viên của trường được khuyến khích sử dụng tài liệu vào môn học của họ ở các trường đại học khác. Học viên có thể sử dụng những tài liệu này làm định hướng cho hoạt động học tập và nghiên cứu độc lập. Tính cập nhật là một tôn chỉ của nguồn học liệu mở Fulbright. Tất cả các môn học, bài giảng cho đến bài tập đều cập nhật, điều chỉnh, đổi mới hàng năm. Điều này giúp cho nguồn học liệu mở của trường không bị đóng rêu như một thư viện kiến thức cổ và những người học ở xa Fulbright bất cứ lúc nào cũng có thể cập nhật kiến thức từ đây.

Nhờ đó, nguồn học liệu mở của Fulbright sau một thời gian đã vượt ra khỏi không gian chỉ phục vụ cho cộng đồng người học của mình. Rất nhiều trường đại học đã tiếp cận nguồn học liệu của Fulbright như Đại học Kinh tế TP.HCM, Đại học Nông Lâm, Đại học Bách Khoa, Đại học Ngân hàng, Đại học Tài chính. Các bài giảng, đề cương dạy của Fulbright trở thành nguồn tham khảo hữu dụng cho các trường giảng dạy các môn học về kinh tế, tài chính.

"Các trường đại học đã tham khảo và có sự điều chỉnh trong đề cương, cách thức họ chọn các tài liệu đọc từ nguồn học liệu này. Học liệu mở của Fulbright đã tạo ra sự lan toả tri thức trong xã hội, không chỉ phục vụ cho nhóm đối tượng học viên của mình. Nó trở thành một nguồn tư liệu để những ai đang học tập và làm việc trong các lĩnh vực liên quan đến chính sách có thể nâng cao kiến thức và khám phá những cách thức tiếp cận mới trong quá trình học tập và xây dựng giáo trình." – Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh cho hay.

Nền tảng phát triển mới

Kể từ FETP và đến nay là Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, hơn 20 năm Học liệu mở không ngừng được bồi đắp, cập nhật tri thức và trở thành một Học liệu mở đồ sộ, một di sản quan trọng của Fulbright. Trong đây chứa đựng tất cả nội dung trực tuyến đề cương các môn học, bài giảng, danh mục tài liệu đọc, bài nghiên cứu tình huống và bài tập sử dụng trong các môn của chương trình một năm và các khóa đào tạo cao cấp hay ngắn hạn.

Học viên Nguyễn Thị Thiên Trang - Lớp MPP2021, chuyên ngành Phân tích Chính sách đánh giá nguồn học liệu mở của Fulbright chỉn chu, có đầy đủ đề cương bài giảng, khóa học, giáo án, tài liệu đọc được chuẩn bị cẩn thận cho người học.

"Đó là một nguồn học liệu hữu ích cho những người học về kinh tế, hoặc những ai chưa biết về Fulbright có thể tiếp cận thông qua học liệu để tìm hiểu về chương trình học của Fulbright".

Còn học viên Nguyễn Tuấn Anh, lớp MPP 2021, chuyên ngành Lãnh đạo và Quản lý cho hay điểm giá trị của Học liệu mở Fulbright đó là tính đa dạng, mở hoàn toàn để người học dễ dàng tiếp cận và trường không đặt ra những quy định gò bó về truy cập như một số trường ở nước ngoài.

"Lợi ích lớn nhất của Học liệu mở Fulbright đó là được miễn phí truy cập, tải xuống. Nếu bạn học ở Mỹ, có những học liệu mới phải trả tiền bản quyền. Ở đây có nhiều học liệu bản quyền nước ngoài đã được trường trả tiền, người học chỉ còn lo đọc, hiểu và thẩm thấu".

Trong một giai đoạn dài, từ những năm đầu 2000 đến khoảng 2010, thời điểm tri thức còn khan hiếm, Học liệu mở như một kênh tiếp cận và lan tỏa tri thức phục vụ cho việc học tập và làm việc trong các lĩnh vực liên quan đến chính sách có giá trị gia tăng cao đối với người học. Ngày nay, với sự phát triển của các nền tảng trực tuyến, tri thức được phổ biến ngày càng rộng rãi, tiếp cận người học đa dạng, phong phú hình thức. Trong bối cảnh thay đổi này, Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh cho hay, sứ mệnh lịch sử như những năm đầu thập niên 2000 của Học liệu mở Fulbright đã thu hẹp. Điều này đồng nghĩa với việc trường phải tìm một nền tảng mới để phổ biến kiến thức. Tất cả những tài liệu vẫn sẽ được đưa lên Học liệu mở của trường nhưng phải tuân theo những quy định chặt chẽ của Luật bản quyền. Tuy nhiên, trường còn phối hợp với các trường và học viện ở Việt Nam để xúc tiến việc sử dụng những công cụ đào tạo tiên tiến từ xa.

"Nhu cầu của xã hội là tiếp cận tri thức có sự tương tác, không thể chỉ đọc tài liệu khô cứng trên mạng. Thời kỳ Học liệu mở Fulbright được xây dựng, không gian tương tác có nhưng vẫn rất đơn giản. Ngày nay, sự tương tác tri thức trực tuyến phải được tăng cường, sinh động hơn, áp dụng những nền tảng công nghệ hiện đại hơn. Đó là hướng đi của trường và các cuộc thử nghiệm đã diễn ra từ hai năm nay" – Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh cho biết.

  • Xuân Linh

Những bài viết liên quan

Trang web này sử dụng cookies để cung cấp trải nghiệm người dùng tốt hơn.

Các cookies cần thiết (Essential Cookies) được mặc định và là cơ sở để trang web hoạt động chính xác. Cookies phân tích (Analytics cookies) thu thập dữ liệu ẩn danh để cải thiện và theo dõi website. Cookies hiệu suất (Performance cookies) được sử dụng bởi bên thứ ba để tối ưu hóa các ứng dụng (như video và bản đồ) được tích hợp trong trang web của chúng tôi. Để chấp nhận tất cả cookies, vui lòng bấm vào 'Tôi chấp nhận.'