Bài viết rút ra ba vấn đề. Thứ nhất, lịch sử đã chỉ ra khi Việt Nam đóng cửa hay tiếp thu mô hình từ bên ngoài một cách máy móc và vội vã, nhất là khi bị chi phối bởi các nước khác thì dẫn đến trục trặc. Trái lại, khi biết lựa chọn và chắt lọc thì mang lại kết quả tích cực. Việt Nam vẫn đang loay hoay trong việc lựa chọn đường đi là do thiếu vắng một môi trường cho những thảo luận dân chủ, dựa vào khoa học và chưa tập hợp được trí tuệ chung cho việc này. Thứ hai, dân chủ và phát triển là cái đích hướng tới của mỗi quốc gia, nhưng vấn đề là làm thế nào để đạt được cả hai. Trong giai đoạn cất cánh, điều cần thiết đối với một quốc gia là khuyến khích nhiều người cùng chung tay để xây dựng đất nước chứ không phải là trói và canh chừng lẫn nhau. Do vậy, mô hình dân chủ với tam quyền phân lập của Montesquieu (kiểm soát quyền lực và trói lẫn nhau) thường dẫn đến trục trặc với các nước đang phát triển (đấu đá tranh giành quyền lực vì lợi ích phe nhóm thay vì lợi ích quốc gia). Chính quyền dựa vào tài năng của Aristotle có lẽ là phù hợp và thực tế hơn. Với góc nhìn này, thu hút được những người có khả năng tham gia vào việc quản trị quốc gia là một vấn đề then chốt đối với Việt Nam. Thứ ba, để có thể tập hợp trí tuệ nhằm hình dung ra con đường phát triển, Việt Nam cần tạo dựng một môi trường trao đổi dân chủ và cởi mở. Cuộc thảo luận nên xoay quanh việc thu hút tài năng nêu trên và tạm gác lại các vấn đề khó luận giải, gây chia rẽ và đối đầu.